Bipolar disorder, iki uçlu bir affektif bozukluktur. Mani, depresyon, hipomani, hafif depresyon ve stabilite arasında döngüler ile seyreden bu hastalık, yetersiz tedavi sonucu veya tedavi edilmediğinde çok ağır sonuçlara yol açabilmektedir. Ciddi iş kayıplarına, manik ataklarda yapılabilen sorumsuz harcamalara, evlilik içerisinde sorunlara, boşanmalara, ruhsal kayıplara ve hatta ölüme bile sebebiyet verebilir.
Bipolar Disorder'da Ataklar Nasıl Seyreder?
Bipolar Disorder hastalığının karakteristik özelliği mâni ve depresyon arasında devamlı olarak yaşanan gitgellerdir. Bipolar disorderın bazı tiplerinde bu ataklar ağır veya hafif depresyona; mâni veya maniden daha hafif olan coşku hali hipomaniye kayabilir.
Ataklar dışında bipolar disorder hastalarının bir de stabil dönemleri bulunmaktadır. Bu dönemde herhangi bir atak belirtisi görülmez, kişi normaldir. Bazı kişiler de bu stabilite dönemleri çok çok az sürerken, bazı hastalar ise hayatları boyunca tek bir atak geçirebilirler.
Bipolar Disorder Tanısı Kimlere Koyulmaktadır?
Genellikle 15 – 24 yaşları arasında, ağırlıklı olarak genç erişkinlik döneminde ortaya çıkmaktadır. Kişinin hayatı boyunca tek bir manik atak -antidepresan kullanımı sonucu ortaya çıkması sayılmaz.-geçirmesi bile
bipolar disorder tanısının koyulmasına yeterli olabilmektedir. En sık 20'li yaşların başında görülmeye başlansa da çocuk yaşlarda ve 40'lı yaşlarda da ender de olsa
bipolar disorder tanısı koyulabilmektedir.
Bipolar Disorder Tanısı Nasıl Koyulmaktadır?
Detaylı bir psikiyatrik muayene ve tarama sonrası doktor belirtileri değerlendirerek bipolar olup olmadığınıza karar verecektir. Bazı durumlarda farklı hastalıkların ayırıcı tanısı yapılması amacıyla MMPI gibi detaylı testler uygulanması da tanı koyulmasını kolaştırmaktadır. Bunun dışında bipolar disorder hastalığı genetik olabileceğinden dolayı aile öyküsü dinlenebilir, tıbbi geçmişiniz de bu konuda önemli olmaktadır. Bazen kişiler atak sırasında yaptıklarını hatırlayamayacağından doktor aile ile konuşmak isteyecektir.
Bipolar Disorder'ın Mani Atağı Belirtileri Nelerdir?
Bipolar Disorder'da manik atakları çoğunlukla ani bir şekilde başlar ve en az 2 hafta olmak üzere 4–5 ay süren coşku hali görülür. Manik fazın belirtileri şunlardır.
- Duygudurumda aşırı derecede artış,
- Enerjide artış ve fazla hareketlilik,
- Saldırganlığın artması,
- Toplumsal kurallara uymama,
- Günlük 1–2 saatlik uyku uyuma,
- Hızlı, bağırarak ve çok konuşma,
- Konuşurken konudan konuya atlama,
- Dikkat eksikliği ve dağınıklığı,
- Özgüvende fazla artış,
- Büyüklük sanrıları (Kendini peygamber gibi, cumhurbaşkanı gibi görme)
- Abartılı ve sorumsuzca para harcama, para dağıtma,
- Ticari girişimlere atılma,
- Cinsel istekte artış,
- Dünyanın kendi etrafında döndüğünü zannetme
- Bazen halüsinasyonlar görme, duyma ve hissetme.
Bipolar Disorder Hipomani Atağı Belirtileri Nasıldır?
Maniye göre belirtiler daha hafiftir, bu nedenle çoğu zaman hastalar ve doktorlar tarafından fark edilemeyebilir. Hipomani belirtileri şunlardır:
- Özgüvende artış,
- Uyku ihtiyacında belirgin bir azalma,
- Fiziksel ve zihinsel aktivite seviyesinde artış,
- Beyinde fikirlerin uçuşması,
- Çok konuşma.
Bipolar Disorder Depresyon Atağı Belirtileri Nelerdir?
Bipolar disorderda depresyon atakları genellikle manik ataklara göre çok daha uzun sürebilmektedir. En az 3 hafta olmak üzere yaklaşık 5–6 ay sürebilmektedir. Ancak genellikle 1 yılı geçmemektedir.
- Dikkati toplamada zorluk, dikkatin azalması,
- Algılama ve hatırlamada zorluk yaşama,
- Özgüvende azalma,
- Suçluluk ve değersizlik gibi düşünceler,
- Psikosomatik yakınmalar,
- Karamsarlık ve intihar düşünceleri,
- Cinsel istekte azalma,
- İsteksizlik,
- Huzursuzluk,
- Uyku bozuklukları,
- Yeme bozuklukları,
- Sosyal ilişkilerde azalma,
- Anksiyete artışı.
Bipolar Disorder Nasıl Tedavi Edilir?
Bipolar disorder hastalığının akut ve koruyucu olarak 2 türlü tedavisi bulunmaktadır. Akut tedavi mâni veya depresyon atağının belirtileri görüldüğü zaman, anında etki sağlayan tedavilerdir. Bu dönemler hastane yatışları gerektirebilir. Koruyucu tedavi ise hastalık seyrinin hafiflemesi amacıyla yapılmaktadır.
Akut tedavilerde öncelik, intihara meyil taşıyan hastalarda bunu önlemeye yöneliktir. Hasta manik fazda ise sakinlik, depresyonda ise ruhsal iyileşme sağlamak öncelikli olmalıdır.
Bipolar disorder'ın asıl tedavisi ilaçlar ile yapılmaktadır. Bu ilaçlar hem maniyi hem depresyonu dengeleyecek olan duygudurum düzenleyiciler, maniye anında etki edebilecek antipsikotikler, depresyona yönelik olan antidepresanlardır. Bu hastalığın tescilli olan tek ilacı lityumdur. Tedaviye dirençli bipolar disorder da ise EKT tedavisi uygulanır.
